خطوط انتقال و شبکه های توزیع آب
به مجموعه ای از اتصالات، تاسیسات، لوله ها، شیرآلات که در راستای انتقال آب بین دو نقطه مورد استفاده قرار می گیرند سیستم خطوط انتقال یا شبکه های توزیع آب گفته می شود. خطوط انتقال تنها مختص به سیستم آب نیستند و برای منتقل کردن گاز یا غیره نیز با استفاده از تجهیزات مخصوص ساخته و مورد استفاده قرار می گیرند. شبکه های توزیع آب شهری یا بین شهری از پرکاربردترین سیستم های انتقال به شمار می روند که هدف از پیاده سازی آنها تامین آب آشامیدنی یا تامین آب مورد نیاز صنایع و تاسیسات (مانند آب رسانی به آتش نشانی ها) می باشد. جهت دستیابی به این مقصود لازم است که تمامی اجزای یک سیستم به نحو احسنت به کار گرفته تا بهترین کارایی حاصل شود. شبکه انتقال آب باید بتواند طوری طراحی و اجرا شود که ویژگی هایی مانند فشار، خواص فیزیکی و شیمیایی در تمامی شرایط بی تغییر بوده و سیستم با مشکلی مواجه نگردد. سیستم های انتقال آب شهری وظیفه احاله آب از سرچشمه به تصفیه خانه ها و سپس اماکن مورد نظر در شهرها را بر عهده دارند که وظیفه ای بسیار حائز اهمیت بوده و لازم است تمامی تجهیزات به صحیح ترین وجه ممکن در جای خود قرار گرفته و از متریال های استاندارد ساخته شده باشند.
انواع خطوط انتقال آب
خطوط انتقال آب را می توان به دو بخش خطوط انتقال با نیروی محرکه و خطوط انتقال بدون نیروی محرکه تقسیم نمود.در سیستم هایی که مضاف بر جاذبه به دلیل شیب زمین یا فشار پایین آب نیاز به استفاده از دستگاه هایی مانند پمپ وجود دارد عبارت خطوط آب با محرکه اطلاق می شود. به عبارت دیگر در خطوطی که سرچشمه در سطح پایین قرار داشته باشد برای ایجاد فشار کافی برای جابجایی آب از نیروی محرکه استفاده می نمایند تا افت فشار جبران گردد.
بر خلاف روش اول در شبکه های توزیع آب بدون نیروی محرکه تنها محرک آب جاذبه زمین است که به این منظور از شبکه ها یا کانال های روباز و سربسته استفاده می گردد. از این روش اغلب در مسیرهای طویل استفاده نمی شود. از طراحی تا اجرای خطوط انتقال اغلب به صورت پیمانکاری به اتمام می رسند که در بیشتر موارد طراحی ها با استفاده از نر مافزار Water Gems صورت می پذیرد.
انتخاب جنس لوله و تجهیزات
یکی از مهمترین عوامل در سیستم های توزیع آب همانطور که بالاتر هم اشاره شد این است که ویژگی های شیمیایی آن دچار تغییر نشود؛ بنابراین جنس و متریال های به کار رفته در لوله و تجهیزاتی که با آب برخورد مستقیم دارند بر این موضوع تاثیرگذار هستند و باید قطعاتی استفاده شوند که در طولانی مدت کمترین تغییر را داشته باشند. خاک نیز می تواند بر این موضوع اثرگذار باشد زیرا با پوشش خارجی لوله ها در تماس است و نباید لوله هایی استفاده شود که دارای سولفات دوبار منفی باشند زیرا لوله ها دچار خوردگی می شوند. لوله و اتاق شیر و تاسیسات در جنس های متعددی نظیر بتن مسلح، آزبست سیمان، جی آر پی، چدن داکتیل، فولاد و ... وجود دارد که در سالهای اخیر لوله و اتاق شیر و تاسیسات کامپوزیتی یا به عبارتی ولو پیت های کامپوزیتی به دلیل مزایای متعددی که به همراه دارند بسیار پرکاربردتر شده اند. در ادامه در رابطه با چگونگی برگزیدن شیرآلات صحبت خواهیم کرد تا در نهایت شما انتخاب کننده جنس مناسب باشید. شماره به ادامه این سری از مقالات آب صنعت تهران دعوت می کنیم.
انتخاب بهترین شیرآلات در خطوط انتقال آب
واضح است باید شیرآلات و لوله هایی انتخاب شوند که نصب و بهره برداری از آنها آسان بوده و پیشگیری از خطرات در طراحی آنها لحاظ شده باشد. عوامل زیادی در رسیدن به بهترین میزان بهره وری از شیرآلات وجود دارد که سایز صحیح، مناسب بودن تحمل میزان فشار با سیستم، مکان صحیح قرارگیری، نصب درست برخی از عمده ترین آنها به شمار می رود. مروری می کنیم بر بعضی از اتصالات، شیرها و تجهیزاتی که در یک سیستم انتقال آب به کار برده می شوند.ولو پیت
ولو پیت valve pit یا اتاق شیر و تاسیسات که به آن شیر خانه نیز گفته می شود وظیفه محافظت از اجزای تاسیسات پروژه از جمله لوله ها را بر عهده دارد. نسل نوین ولو پیت ها از جنس کامپوزیت ساخته می شوند زیرا نصب آنها آسان و سریع است و وزن بسیار کمتری به نسبت سایر هم نظیران خود دارد همچنین اگر از برندهای معتبری چون آب صنعت خرید خود را انجام بدهید از اتاق کامپوزیت های ماژولاری برخوردار خواهید شد که قابلیت تنظیم ارتفاع دارند و در برابر آتش یا اشعه UV بسیار مقاوم بوده و تغییر رنگ نمی دهند. ولو پیت کامپوزیتی می تواند 50 تن بار عمودی را تحمل کرده و نیازی نیز به بتن ریزی در اطراف اتاق ندارد و از همه مهمترین نیازی به حمل آنها با جرثقیل نیست و از نظر قیمت نیز به صرفه هستند.
لوله ها
لوله از اعضای جدایی ناپذیر هر سیستم توزیع آب یا فاضلاب است و نقشی اصلی ایفا می کند. انتخاب جنس و نوع لوله ها بر چگونگی کارکرد سیستم ها تاثیر گذار است به همین دلیل دقت در انتخاب جنس لوله و میزان آسیب پذیری و عمر مفید اجتناب ناپذیر می باشد. انواع لوله های چدنی، فولادی، آزبست و... در بازار وجود دارند که باید به نسبت نوع سیستم انتخاب و خریداری شوند؛ بنابراین مسلط بودن بر پروژه برای انتخاب نوع لوله مناسب حائز اهمیت می باشد.
شیر و شیرآلات
شیرهای متعددی در سیستم های انتقال آب به کار می روند که متداولترین آنها عبارت اند از:شیر یک طرفه: این قطعه همانگونه که از نام آن بر می آید برای جلوگیری از برگشت آب و به عبارتی دیگر کنترل کردن ضربه قوچ استفاده می گردد.
شیرهای تخلیه هوا: در سیستم های توزیع آب همواره هوا در یا سایر اتصالات حبس می گردد که در صورت عدم تخلیه می توانند منجر به ترکیدگی لوله ها یا خم شدن آنها شوند. برای پیشگیری از آسیب به شبکه از شیرهای تخلیه هوا استفاده می شود.
شیرهای قطع و وصل: برای تعمیر و نگهداری سیستم های توزیع آب از شیرهای قطع و وصل جریان استفاده می شود که کاربرد آنها مشخص می باشد.
شیرهای اطمینان: جهت پیشگیری از ضربه قوچی و به کنترل در آوردن و دفع فشارهای مثبت خطوط از شیرهای اطمینان استفاده می گردد.
شیرآلات تخلیه: از دیگر شیرآلات کاربردی در شبکه های توزیع که برای ضدعفونی و شست و شوی خطوط از آنها استفاده می شود شیرآلات تخلیه گفته می شود که بیشتر در شبکه هایی که آب آشامیدنی در آنها دخیل است کاربرد دارد.
دریچه منهول
در اینجا خوب است که نگاهی به دریچه های منهول داشته باشیم زیرا با وجود آن که کاربرد اساسی آنها در سیستم های فاضلابی است آشنایی با آن برای مجریان شبکه توزیع آب نیز امری ضروری می باشد. دریچه منهول کامپوزیت که برترین نوع دریچه های منهول در حال حاضر هستند، فضایی مهیا می کنند تا کارشناسان بتوانند به تجهیزات سیستم دسترسی پیدا کرده و برای تعمیر یا بازدید آنها بدون نیاز به کنار زدن خاک اقدام نمایند. دریچه های منهول فاضلابی در سطح شهرها قابل مشاهده هستند و در ایران نیز در سالهای گذشته دریچه های منهول کامپوزیتی آرام آرام جای دریچه های چدنی و فلزی را گرفته اند. این دریچه ها دسترسی به منهول و در نتیجه سیستم های آب و فاضلاب را فراهم می آورند. دریچه های منهول در انواع مختلفی چون دریچه منهول گرد یا مربع تولید و عرضه می شوند که برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با آنها می توانید از منوی وبسایت آب صنعت تهران دیدن نمایید.تصفیه خانه یا ایستگاه پمپاژ
تصفیه خانه یا ایستگاه پمپاژ Pump station در سیستم های آب و فاضلاب به کار گرفته می شود و وظیفه جابه‌جایی سیالات یا تامین فشار را بر عهده دارد و از پمپ ها نیز به منظور تامید حد در خطوط استفاده می گردد. ایستگاه های پمپاژ متشکل از شیرآلات ورودی و خروجی (مکش و دهش)، مخزن های ذخیره آب، مخازن ضربه گیر یا مخازن فاضلاب هستند و به مجموع آنها تصفیه خانه گفته می شود. تصفیه خانه نیز از جنس های مختلفی ساخته می شوند که بی تردید کامپوزیت یکی از برترین متریال ها به شمار می رود. شرکت آب صنعت تهران علاوه بر در اختیار گذاشتن تصفیه خانه های کامپوزیتی استاندارد آنها را به صورت سفارشی نیز تولید می نماید. علل جایگزینی کامپوزیت و برتری آن به نسبت بتن، چدن و... استقامت عالی در برابر فشار، لرزش و دما در کنار وزن سبک، قیمت مناسب و نصب آسان بود. شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با تصفیه خانه های کامپوزیتی آب صنعت با شماره تلفن های مندرج در وبسایت پیش‌رو تماس حاصل نمایید.
اجرای خطوط انتقال آب
اجرای پروژه انتقال خطوط آب مراحل متعددی دارد که در اینجا به صورت خلاصه آنها را بیان می کنیم. در وهله نخست از مسیر خطوط پروژه نقشه برداری کامل انجام می گردد و پس از بررسی نقشه ها کد دهی و میخ کوبی انجام می شود که این مرحله برای تشخیص مسیرها و جهت یابی درست و بهتر مهندسان می باشد. در وهله بعد نیازسنجی صورت می گیرد تا اگر برای دسترسی به سیستم نیاز به راه یا جاده سازی وجود دارد مسیرهای دسترسی ساخته شوند. سپس بر اساس نقشه حفاری صورت می گیرد و گودال و تونل های مورد نیاز حفر می شوند. پس از اتمام حفاری نوبت به جایگذاری لوله و شیرآلات و اتصالات می رسد. بعد از اتمام جایگذاری خاک سرند شده و مناسب روی لوله و اتصالات قرار می گیرد و در نهایت کنترل کیفی و آب گیری از لوله ها انجام می شود.
